Từ ngày dọn vào căn nhà
này,
chúng tôi chỉ thuê có một
người
làm vườn duy nhất. Anh tên
Hùng, dáng người hiền lành
chất
phác và làm việc rất tận tụy.
Mấy cụm hoa, cây kiểng tôi
trồng xung quanh nhà, một
tay
anh cắt tỉa, chăm sóc thật
kỹ
càng, đẹp mắt.
Những lúc anh nghỉ tay, tôi
mang cho anh chai nước
lạnh, và
anh thường cám ơn rối rít,
nhất
là vào những ngày hè nóng
nực.
Sau này khi quen thân hơn,
thỉnh
thoảng anh còn xin nhờ dùng
microwave của tôi để nấu ly
mì
gói mà anh mang theo để ăn
trưa.
"Giấc mơ Mỹ" có thể rất
gần,
mà cũng có thể rất xa như…
mặt
trăng, nếu như người ta tin
vào
giấc mơ, không hiểu biết và
ngộ
nhận với chuyện đổi đời.
Hàng trăm năm qua, những
"kim
tự tháp", những lời mời gọi
đầu
tư để nhanh chóng làm giàu
mang màu sắc lừa đảo hay
hoang tưởng như thế đã làm
biết bao người, đặc biệt là
những người ít kinh nghiệm,
thiếu hiểu biết bị dẫn dụ để
rồi
mất trắng tay số tiền nhiều
năm
tháng dành dụm với bao
nước
mắt, mồ hôi.
Chính vì thế, với câu chuyện
này, tác giả muốn cùng bạn
đọc
cảm thông một nỗi niềm chua
xót
của những người tầng lớp
dưới
ngộ nhận với giấc mơ đổi
đời.
Y.Trang
Tuy lớn tuổi hơn tôi, nhưng
anh
vẫn xưng là "em", có lẽ theo
thói
quen của nhiều người Việt
Nam
vốn kính trọng những người
chủ
mà họ làm việc. Không thấy
anh
nhắc đến chuyện vợ con, nên
tôi
tò mò hỏi thêm: "Anh Hùng
có
cháu nào chưa?"
Lau vội những giọt mồ hôi
lăn dài
trên mặt, anh cười hiền hòa
trả
lời: "Vợ con gì anh, thân em
còn
lo chưa xong. Để mai mốt
xem có
gì làm kiếm thêm tiền, chứ
làm
nghề cắt cỏ như em, thì có
"ma"
nào dám lấy". Anh trả lời
bằng
giọng của người miền Nam
rất
hiền lành, chân chất.
Thời gian thấm thoát trôi
qua.
Anh vẫn đến nhà tôi đều đặn
với
công việc cắt cỏ mỗi ngày
thứ
Tư. Tuy nhiên, mấy tháng
gần
đây, tôi nhận thấy có sự
thay
đổi ở anh. Anh có vẻ hoạt
bát và
yêu đời hơn. Anh sắm được
chiếc xe pick-up truck (xe
tải)
mới và thuê một người Mễ
thay
anh cắt cỏ và anh chỉ ngồi
trong
xe làm tài xế mà thôi, thay
vì hì
hục tự mình cắt cỏ như
trước
đây.
Một buổi trưa thứ Tư như
thường lệ, khi thấy bóng
dáng
tôi từ trong nhà bước ra để
đưa
chai nước lạnh cho anh
chàng
Mễ, anh Hùng bước vội ra
khỏi
xe và chạy đến bắt chuyện
với
tôi. Sau vài câu chào hỏi
thường
lệ, anh vào đề ngay: "Không
biết
anh có nghe về chương trình
ZeekRewards không? Đây là
cách làm ra tiền hay và
nhanh
lắm, mà em đã được bạn bè
chỉ
cho cách làm hơn 8 tháng
nay và
em kiếm được nhiều tiền
lắm".
Rồi anh thao thao nói về
chương
trình ZeekRewards như một
diễn
giả chuyên nghiệp trong các
buổi seminar mà tôi thỉnh
thoảng tham dự. Nào là nếu
tôi
ghi danh vào với chương
trình
ZeekRewards, tôi sẽ trở
thành
người "down-line" của anh,
nào
là vốn đầu tư ban đầu bỏ vào
chương trình này không có
là
bao nhiêu, chỉ cần vài ngàn
thôi
và sau đó không lâu, tiền lời
sẽ
"đẻ" ra lên đến vài chục
ngàn và
những người đã gia nhập
vào
ZeekRewards trước anh,
bây
giờ có người có tiền trong
account của họ đến cả triệu
bạc,
nào là mỗi ngày chỉ cần bỏ ra
vài
phút để đăng một mẩu
quảng
cáo đấu giá lên thôi, không
cần
biết có ai vào mua hay
không,
vân vân và vân vân.
Thảo nào tôi thấy anh lúc
nào
cũng mang kè kè theo cái
iPod,
chắc là để thích thú ngồi
ngắm
những con số điểm lên hàng
ngày trong account (tài
khoản.
BT) với số tiền lời 1,5 phần
trăm
mỗi ngày mà chương trình
ZeekRewards cho và cắt
những
mẩu quảng cáo dán vào theo
chỉ
dẫn của trang mạng này.
Anh còn khoe thêm với tôi
bằng
một giọng tự hào:
"Anh biết đó, em đi làm
nghề
này đâu có để dành được
bao
nhiêu tiền. Cũng may là em
chạy
mượn người này, người nọ,
gom
lại được khoảng 10 ngàn đô
để
bỏ vốn vào đầu tư".
Nhìn thấy anh đang say sưa
như
người hùng trở về trong
niềm
vui chiến thắng, nhất là khi
anh
đưa cho tôi xem những con
số
tiền lời đến chóng cả mặt,
tôi
không muốn bàn ra vì sợ sẽ
làm
anh mất hứng, nếu không
muốn
nói là anh sẽ nhìn tôi như
một
người không bình thường,
thấy
cơ hội ngon lành mà không
chịu
"nhảy vào".
Tôi tò mò muốn hỏi xem anh
có
nhớ là cách đây không lâu,
nhiều
người ở quận Cam ngày nào
mở
đài rađiô cũng nghe có
những
người lên chương trình mời
mọc
mọi người đi tham quan
miễn phí
một công ty có số vốn được
quảng cáo là bạc tỉ ở trên
Los
Angeles. Khi đến nơi, sau khi
được dẫn đi xem một vòng
công
ty cho thấy sự hào nhoáng
của
nó, những người đi tham
quan,
trong đó có tôi, được mời
mua
những sản phẩm của công
ty.
Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu
kỹ,
những người tham gia vào
công
ty này mới té ngửa ra rằng
muốn có lợi nhuận, chúng tôi
phải liên tục giới thiệu
những
người mới vào mua hàng của
công ty và ngay cả những
người
vào từ trước, cũng buộc
phải
tiếp tục mua hàng của công
ty
này mỗi tháng và giới thiệu
thêm người mới, nếu không,
tất
cả các quyền lợi bổng lộc sẽ
bị
mất hết.
Cách thức làm việc của
những
công ty theo kiểu này là
theo lối
Pyramid scheme (Kim tự
tháp),
tức là những người vào
trước
phải "dụ" những người quen
biết vào sau và cứ thế mà
tiếp
nối để được chia lời theo mô
hình Kim tự tháp. Cách kinh
doanh theo lối này thường
dẫn
đến sự sụp đổ vì đến một lúc
nào
đó, khi đã hết người để giới
thiệu vào, những lợi ích sẽ bị
mất đi và công ty cũng dần
dần
biến mất.
Cá nhân tôi đã học một bài
học
đau thương sau lần "lò mò"
học
nghề đầu tư tay trái này.
Công
ty này sau này không còn
nghe
quảng cáo trên rađiô nữa và
tôi
đoán chắc nhiều nạn nhân,
trong
đó có tôi vẫn còn chất đầy
những
sản phẩm của công ty trong
garage xe làm... kỷ niệm vì
bỏ
thì uổng, cho thì chắc không
mấy
người xài tới!
Một hình thức kinh doanh
khác,
với tên gọi là Ponzi, có từ
những
thập niên 1920, với người
quản
lý công ty lúc đó là ông
Charles
Ponzi. Ông ta đã hứa những
khoản tiền lời thật lớn cho
người đầu tư, nhưng lại
dùng
tiền của những người đầu
tư
sau để trả tiền lời cho
những
người đầu tư trước và cho
cá
nhân ông, thay vì dùng tiền
lợi
nhuận của công ty vì thật ra
công ty của ông ta không có
làm
ra lợi nhuận gì cả.
Để có tiền, họ phải chiêu dụ
những người đầu tư thay vì
rút
tiền lời ra, thì khuyến khích
họ
nên tái đầu tư vào những
chương trình có lợi nhuận to
hơn. Những chương trình
mà
công ty đưa ra thật ra là
không
có thật, chỉ để lừa làm
những
người bỏ vốn đầu tư bị mê
hoặc,
hy vọng hão huyền vào
những
chương trình hứa hẹn nhiều
tiền
lời, chỉ rút tiền ra một ít và
để
lại phần lớn tiền có trong
trương mục để tái đầu tư
vào
những chương trình "ma"...
Cách đây vài năm, tôi cũng
nghe
lời "rủ rê" của một người
bạn
thân đầu tư vào một công ty
mà
những người đứng đầu là
một
nhóm chuyên viên đang cần
tiền
đầu tư vào việc viết ra lập
trình
về cách định giá cả nhà để
bán
rất nhanh trên toàn nước
Mỹ
(instant appraisal). Theo họ,
nếu
các cổ động viên đầu tư vào
chương trình này thành
công,
một khi chương trình này
được
các nhà băng chọn để sử
dụng
thay vì thuê chuyên viên đi
làm
định giá nhà (appraisal), mỗi
khi
nhà băng xài đến chương
trình
này, họ phải trả chi phí cho
công
ty.
Các dự án ban đầu nghe rất
ngon lành, nhưng cho đến
bây
giờ thì tôi chỉ thấy công ty
thông báo tiền lời... qua giấy
tờ
khi các nhà băng trả tiền khi
dùng những software của
công
ty, chứ cá nhân của những
người đầu tư như tôi chưa
lãnh
được một đồng xu tiền chia
lời
nào.
Tệ hơn nữa, thỉnh thoảng khi
tôi
nhận được tờ statement của
công ty gửi đến thì muốn
chóng
cả mặt với những con số chi
tiêu
lên đến cả chục ngàn đôla,
nào là
tiền hội họp của ban giám
đốc
với khách hàng, chi phí ăn
uống,
di chuyển, luật sư phí, vân
vân
và vân vân.
Quá mệt mỏi với cách thức
làm
việc của công ty này, tôi gửi
thư
cho biết muốn rút tiền lời ra
và
bán lại cổ phần của mình, thì
ngay lập tức tôi lại bị lạc
vào
một mê hồn trận khác nào là
không nên rút tiền ra vì
công ty
đang... làm ăn khấm khá, nào
là
những thủ tục rắc rối (mà
tôi
không được biết trước đây)
nếu
tôi muốn bán lại cổ phần của
mình, v.v…
Lần này, sau khi nghe lời
"chiêu
dụ" của anh Hùng bỏ tiền
vào
chương trình ZeekRewards,
tôi
thấy thật áy náy vì tôi quen
biết anh đã lâu, nhưng
không
biết phải giải thích ra sao
cho
anh hiểu khi mà cá nhân anh
đang được hưởng tiền lời
mỗi
ngày và anh đang sống
trong
hiện tại như một ông chủ nhỏ
và
còn thuê được người làm
thay
cho anh. Anh không còn phải
nhờ
tôi cho anh dùng microwave
để
nấu ly mì gói ăn trưa nữa.
Đúng như điều tôi đã dự
đoán vì
sau khi nghe tôi kể đôi điều
tôi
biết được từ kinh nghiệm
của
chính mình, anh Hùng không
có
vẻ thông cảm mà còn lộ vẻ
giận
dỗi vì thấy tôi có vẻ "cứng
đầu",
chứ không như nhiều người
quen
của anh mà anh khoe đã lên
đến
cả chục người đã nghe theo
anh
và đầu tư vào chương trình
này.
Tôi chỉ biết ái ngại đứng
nhìn
theo khi chiếc xe pick-up
truck
của anh quay lui ra khỏi sân.
Tôi biết anh đang đứng trên
đỉnh cao của chiếc Kim tự
tháp
ZeekRewards và những đám
mây
màu xanh của đồng đô la với
những con số tiền lời lên đến
độ
chóng mặt mỗi ngày đang
làm
cho anh hoa cả mắt. Một
điều
anh Hùng còn cho tôi biết
thêm
là anh chưa muốn rút tiền ra
nhiều vì sợ rằng số tiền lời
sẽ
không tăng trưởng nhiều
nếu
anh rút tiền ra. Điều đó
cũng dễ
hiểu vì đó là tâm lý chung
của
những người đầu tư như
anh.
Mấy ngày sau, anh Hùng gọi
điện thoại cho tôi biết là anh
sẽ
không tiếp tục làm công việc
cắt
cỏ cho nhà tôi nữa và anh đã
sa
thải người Mễ giúp việc vì
anh
muốn dành thời gian cho
công
việc đầu tư, đi gặp gỡ nhiều
thân chủ và giới thiệu
chương
trình ZeekReards đến với
nhiều
người hơn. Tôi buồn vì mất
đi
một người mà tôi đã quen
biết
từ nhiều năm qua, với cách
làm
việc cần mẫn, chăm chỉ của
anh.
Tuy nhiên, nghĩ đến cảnh
anh
không còn phải vất vả cực
nhọc
đẩy chiếc máy cắt cỏ vào
những
buổi trưa hè, nhất là không
còn
những lúc khi anh phải
ngượng
ngùng xin mượn microwave
để
nấu ly mì ăn liền, tôi thầm
mong
sao cuộc đời anh sẽ được
tươi
đẹp hơn, có một mái ấm gia
đình
chứ không còn phải chịu cảnh
"ma nào mà lấy em" như anh
đã
từng than thở với tôi trước
đây.
Trưa thứ Tư tuần rồi, lúc tôi
đang ngồi soạn chương trình
trước khi lên quay cho buổi
talk
show, qua khung cửa sổ, tôi
thoáng thấy bóng chiếc xe
pick-
up truck quen thuộc của anh.
Dáng anh thật mệt mỏi, bơ
phờ
như người mất ngủ nhiều
đêm
liền. Tôi thấy anh ngập
ngừng
mất mấy phút trước khi
bước
đến bấm chuông cửa nhà tôi.
"Chào anh Hùng, đã mấy
tháng
nay không gặp anh". Tôi lên
tiếng chào để mong xóa đi
nỗi
ngượng ngập đang hiện rõ
trên
khuôn mặt của anh. "Lúc này
anh
vẫn khoẻ chứ?"
Anh lúng túng trả lời: "Dạ
thưa
cám ơn anh. À, chắc anh đã
nghe
về tình hình của công ty đầu
tư
ZeekRewards rồi phải
không?
Coi bộ không còn hy vọng gì
nữa,
anh ơi. Không biết anh có
thể
nào cho em trở lại lãnh công
việc
cắt cỏ cho anh không? Em
đang
lo vì không biết lấy tiền đâu
để
trả lại nợ của mấy người bà
con
và bạn bè đã cho mượn. Tệ
hơn
nữa, bây giờ, thật là ngại
khi
gặp lại những người thân
quen,
bạn bè mà họ đã tin tưởng
và nể
lời mình mà bỏ tiền vào đầu
tư.
Thật tình em lo quá và
không
biết phải làm sao đây anh".
Anh
nói với tôi bằng một giọng
run
run, nước mắt như chợt
trào ra
nơi khoé mắt.
Tất nhiên là tôi không thể
nào từ
chối việc để anh nhận lại
công
việc cắt cỏ, nhất là trong
hoàn
cảnh của anh lúc này. Tiễn
anh
ra về rồi, trong lòng tôi chợt
dâng lên nỗi buồn khi nghĩ
đến
con số hơn một triệu người,
mà
phần lớn là người Á Đông,
trong
đó chắc chắn có nhiều người
đồng hương Việt Nam đang
lâm
vào nỗi thất vọng tràn trề
trước
sự sụp đổ của công ty đầu
tư
ZeekRewards này.
Bao nhiêu ước mơ bỗng tan
thành mây khói. Chiếc Kim
tự
tháp ZeekRewards đầy ánh
hào
quang kéo dài hai năm qua
trong
phút chốc đã sụp đổ vì nó đã
được dựng lên và điều hành
theo
cả 2 lối Ponzi và Pyramid
scheme. Tuy nhiên, tôi mong
rằng lần này, với sự can
thiệp
kịp thời của chính phủ,
những
người đầu tư vào sau và
chưa
kịp rút tiền vốn của họ ra, có
thể
được hoàn trả tiền lại, để họ
không đến nỗi bị mất trắng
vốn
liếng bỏ vào.
Chúng ta vẫn thường nghe
Hoa
Kỳ là đất nước của cơ hội
(Land
of Opportunity). Với sự cần
cù,
chăm chỉ và ý chí vươn lên
của
người Việt tị nạn, chúng ta
đã
nhìn thấy nhiều gương
thành
công của những người đồng
hương Việt Nam trong
những
năm qua. Đó là những tấm
gương của những người đã
vươn
tới đỉnh cao của chiếc Kim
tự
tháp được xây lên từ chính
công
sức, mồ hôi và nước mắt của
họ.
Những Kim tự tháp này chắc
chắn sẽ bền vững với thời
gian.
Còn những kiểu Kim tự tháp
được xây lên như
ZeekRewards
không sớm thì muộn cũng dễ
dàng bị sụp đổ, kéo theo
ước mơ
của bao nhiêu người trong
phút
chốc cũng tan biến theo.
- - - Updated - - -
Theo http://www.toihoclamgiau.com/2012/10/zeekrewards-su-sup-o-cua-mot-kim-tu-thap.html?m=0
này,
chúng tôi chỉ thuê có một
người
làm vườn duy nhất. Anh tên
Hùng, dáng người hiền lành
chất
phác và làm việc rất tận tụy.
Mấy cụm hoa, cây kiểng tôi
trồng xung quanh nhà, một
tay
anh cắt tỉa, chăm sóc thật
kỹ
càng, đẹp mắt.
Những lúc anh nghỉ tay, tôi
mang cho anh chai nước
lạnh, và
anh thường cám ơn rối rít,
nhất
là vào những ngày hè nóng
nực.
Sau này khi quen thân hơn,
thỉnh
thoảng anh còn xin nhờ dùng
microwave của tôi để nấu ly
mì
gói mà anh mang theo để ăn
trưa.
"Giấc mơ Mỹ" có thể rất
gần,
mà cũng có thể rất xa như…
mặt
trăng, nếu như người ta tin
vào
giấc mơ, không hiểu biết và
ngộ
nhận với chuyện đổi đời.
Hàng trăm năm qua, những
"kim
tự tháp", những lời mời gọi
đầu
tư để nhanh chóng làm giàu
mang màu sắc lừa đảo hay
hoang tưởng như thế đã làm
biết bao người, đặc biệt là
những người ít kinh nghiệm,
thiếu hiểu biết bị dẫn dụ để
rồi
mất trắng tay số tiền nhiều
năm
tháng dành dụm với bao
nước
mắt, mồ hôi.
Chính vì thế, với câu chuyện
này, tác giả muốn cùng bạn
đọc
cảm thông một nỗi niềm chua
xót
của những người tầng lớp
dưới
ngộ nhận với giấc mơ đổi
đời.
Y.Trang
Tuy lớn tuổi hơn tôi, nhưng
anh
vẫn xưng là "em", có lẽ theo
thói
quen của nhiều người Việt
Nam
vốn kính trọng những người
chủ
mà họ làm việc. Không thấy
anh
nhắc đến chuyện vợ con, nên
tôi
tò mò hỏi thêm: "Anh Hùng
có
cháu nào chưa?"
Lau vội những giọt mồ hôi
lăn dài
trên mặt, anh cười hiền hòa
trả
lời: "Vợ con gì anh, thân em
còn
lo chưa xong. Để mai mốt
xem có
gì làm kiếm thêm tiền, chứ
làm
nghề cắt cỏ như em, thì có
"ma"
nào dám lấy". Anh trả lời
bằng
giọng của người miền Nam
rất
hiền lành, chân chất.
Thời gian thấm thoát trôi
qua.
Anh vẫn đến nhà tôi đều đặn
với
công việc cắt cỏ mỗi ngày
thứ
Tư. Tuy nhiên, mấy tháng
gần
đây, tôi nhận thấy có sự
thay
đổi ở anh. Anh có vẻ hoạt
bát và
yêu đời hơn. Anh sắm được
chiếc xe pick-up truck (xe
tải)
mới và thuê một người Mễ
thay
anh cắt cỏ và anh chỉ ngồi
trong
xe làm tài xế mà thôi, thay
vì hì
hục tự mình cắt cỏ như
trước
đây.
Một buổi trưa thứ Tư như
thường lệ, khi thấy bóng
dáng
tôi từ trong nhà bước ra để
đưa
chai nước lạnh cho anh
chàng
Mễ, anh Hùng bước vội ra
khỏi
xe và chạy đến bắt chuyện
với
tôi. Sau vài câu chào hỏi
thường
lệ, anh vào đề ngay: "Không
biết
anh có nghe về chương trình
ZeekRewards không? Đây là
cách làm ra tiền hay và
nhanh
lắm, mà em đã được bạn bè
chỉ
cho cách làm hơn 8 tháng
nay và
em kiếm được nhiều tiền
lắm".
Rồi anh thao thao nói về
chương
trình ZeekRewards như một
diễn
giả chuyên nghiệp trong các
buổi seminar mà tôi thỉnh
thoảng tham dự. Nào là nếu
tôi
ghi danh vào với chương
trình
ZeekRewards, tôi sẽ trở
thành
người "down-line" của anh,
nào
là vốn đầu tư ban đầu bỏ vào
chương trình này không có
là
bao nhiêu, chỉ cần vài ngàn
thôi
và sau đó không lâu, tiền lời
sẽ
"đẻ" ra lên đến vài chục
ngàn và
những người đã gia nhập
vào
ZeekRewards trước anh,
bây
giờ có người có tiền trong
account của họ đến cả triệu
bạc,
nào là mỗi ngày chỉ cần bỏ ra
vài
phút để đăng một mẩu
quảng
cáo đấu giá lên thôi, không
cần
biết có ai vào mua hay
không,
vân vân và vân vân.
Thảo nào tôi thấy anh lúc
nào
cũng mang kè kè theo cái
iPod,
chắc là để thích thú ngồi
ngắm
những con số điểm lên hàng
ngày trong account (tài
khoản.
BT) với số tiền lời 1,5 phần
trăm
mỗi ngày mà chương trình
ZeekRewards cho và cắt
những
mẩu quảng cáo dán vào theo
chỉ
dẫn của trang mạng này.
Anh còn khoe thêm với tôi
bằng
một giọng tự hào:
"Anh biết đó, em đi làm
nghề
này đâu có để dành được
bao
nhiêu tiền. Cũng may là em
chạy
mượn người này, người nọ,
gom
lại được khoảng 10 ngàn đô
để
bỏ vốn vào đầu tư".
Nhìn thấy anh đang say sưa
như
người hùng trở về trong
niềm
vui chiến thắng, nhất là khi
anh
đưa cho tôi xem những con
số
tiền lời đến chóng cả mặt,
tôi
không muốn bàn ra vì sợ sẽ
làm
anh mất hứng, nếu không
muốn
nói là anh sẽ nhìn tôi như
một
người không bình thường,
thấy
cơ hội ngon lành mà không
chịu
"nhảy vào".
Tôi tò mò muốn hỏi xem anh
có
nhớ là cách đây không lâu,
nhiều
người ở quận Cam ngày nào
mở
đài rađiô cũng nghe có
những
người lên chương trình mời
mọc
mọi người đi tham quan
miễn phí
một công ty có số vốn được
quảng cáo là bạc tỉ ở trên
Los
Angeles. Khi đến nơi, sau khi
được dẫn đi xem một vòng
công
ty cho thấy sự hào nhoáng
của
nó, những người đi tham
quan,
trong đó có tôi, được mời
mua
những sản phẩm của công
ty.
Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu
kỹ,
những người tham gia vào
công
ty này mới té ngửa ra rằng
muốn có lợi nhuận, chúng tôi
phải liên tục giới thiệu
những
người mới vào mua hàng của
công ty và ngay cả những
người
vào từ trước, cũng buộc
phải
tiếp tục mua hàng của công
ty
này mỗi tháng và giới thiệu
thêm người mới, nếu không,
tất
cả các quyền lợi bổng lộc sẽ
bị
mất hết.
Cách thức làm việc của
những
công ty theo kiểu này là
theo lối
Pyramid scheme (Kim tự
tháp),
tức là những người vào
trước
phải "dụ" những người quen
biết vào sau và cứ thế mà
tiếp
nối để được chia lời theo mô
hình Kim tự tháp. Cách kinh
doanh theo lối này thường
dẫn
đến sự sụp đổ vì đến một lúc
nào
đó, khi đã hết người để giới
thiệu vào, những lợi ích sẽ bị
mất đi và công ty cũng dần
dần
biến mất.
Cá nhân tôi đã học một bài
học
đau thương sau lần "lò mò"
học
nghề đầu tư tay trái này.
Công
ty này sau này không còn
nghe
quảng cáo trên rađiô nữa và
tôi
đoán chắc nhiều nạn nhân,
trong
đó có tôi vẫn còn chất đầy
những
sản phẩm của công ty trong
garage xe làm... kỷ niệm vì
bỏ
thì uổng, cho thì chắc không
mấy
người xài tới!
Một hình thức kinh doanh
khác,
với tên gọi là Ponzi, có từ
những
thập niên 1920, với người
quản
lý công ty lúc đó là ông
Charles
Ponzi. Ông ta đã hứa những
khoản tiền lời thật lớn cho
người đầu tư, nhưng lại
dùng
tiền của những người đầu
tư
sau để trả tiền lời cho
những
người đầu tư trước và cho
cá
nhân ông, thay vì dùng tiền
lợi
nhuận của công ty vì thật ra
công ty của ông ta không có
làm
ra lợi nhuận gì cả.
Để có tiền, họ phải chiêu dụ
những người đầu tư thay vì
rút
tiền lời ra, thì khuyến khích
họ
nên tái đầu tư vào những
chương trình có lợi nhuận to
hơn. Những chương trình
mà
công ty đưa ra thật ra là
không
có thật, chỉ để lừa làm
những
người bỏ vốn đầu tư bị mê
hoặc,
hy vọng hão huyền vào
những
chương trình hứa hẹn nhiều
tiền
lời, chỉ rút tiền ra một ít và
để
lại phần lớn tiền có trong
trương mục để tái đầu tư
vào
những chương trình "ma"...
Cách đây vài năm, tôi cũng
nghe
lời "rủ rê" của một người
bạn
thân đầu tư vào một công ty
mà
những người đứng đầu là
một
nhóm chuyên viên đang cần
tiền
đầu tư vào việc viết ra lập
trình
về cách định giá cả nhà để
bán
rất nhanh trên toàn nước
Mỹ
(instant appraisal). Theo họ,
nếu
các cổ động viên đầu tư vào
chương trình này thành
công,
một khi chương trình này
được
các nhà băng chọn để sử
dụng
thay vì thuê chuyên viên đi
làm
định giá nhà (appraisal), mỗi
khi
nhà băng xài đến chương
trình
này, họ phải trả chi phí cho
công
ty.
Các dự án ban đầu nghe rất
ngon lành, nhưng cho đến
bây
giờ thì tôi chỉ thấy công ty
thông báo tiền lời... qua giấy
tờ
khi các nhà băng trả tiền khi
dùng những software của
công
ty, chứ cá nhân của những
người đầu tư như tôi chưa
lãnh
được một đồng xu tiền chia
lời
nào.
Tệ hơn nữa, thỉnh thoảng khi
tôi
nhận được tờ statement của
công ty gửi đến thì muốn
chóng
cả mặt với những con số chi
tiêu
lên đến cả chục ngàn đôla,
nào là
tiền hội họp của ban giám
đốc
với khách hàng, chi phí ăn
uống,
di chuyển, luật sư phí, vân
vân
và vân vân.
Quá mệt mỏi với cách thức
làm
việc của công ty này, tôi gửi
thư
cho biết muốn rút tiền lời ra
và
bán lại cổ phần của mình, thì
ngay lập tức tôi lại bị lạc
vào
một mê hồn trận khác nào là
không nên rút tiền ra vì
công ty
đang... làm ăn khấm khá, nào
là
những thủ tục rắc rối (mà
tôi
không được biết trước đây)
nếu
tôi muốn bán lại cổ phần của
mình, v.v…
Lần này, sau khi nghe lời
"chiêu
dụ" của anh Hùng bỏ tiền
vào
chương trình ZeekRewards,
tôi
thấy thật áy náy vì tôi quen
biết anh đã lâu, nhưng
không
biết phải giải thích ra sao
cho
anh hiểu khi mà cá nhân anh
đang được hưởng tiền lời
mỗi
ngày và anh đang sống
trong
hiện tại như một ông chủ nhỏ
và
còn thuê được người làm
thay
cho anh. Anh không còn phải
nhờ
tôi cho anh dùng microwave
để
nấu ly mì gói ăn trưa nữa.
Đúng như điều tôi đã dự
đoán vì
sau khi nghe tôi kể đôi điều
tôi
biết được từ kinh nghiệm
của
chính mình, anh Hùng không
có
vẻ thông cảm mà còn lộ vẻ
giận
dỗi vì thấy tôi có vẻ "cứng
đầu",
chứ không như nhiều người
quen
của anh mà anh khoe đã lên
đến
cả chục người đã nghe theo
anh
và đầu tư vào chương trình
này.
Tôi chỉ biết ái ngại đứng
nhìn
theo khi chiếc xe pick-up
truck
của anh quay lui ra khỏi sân.
Tôi biết anh đang đứng trên
đỉnh cao của chiếc Kim tự
tháp
ZeekRewards và những đám
mây
màu xanh của đồng đô la với
những con số tiền lời lên đến
độ
chóng mặt mỗi ngày đang
làm
cho anh hoa cả mắt. Một
điều
anh Hùng còn cho tôi biết
thêm
là anh chưa muốn rút tiền ra
nhiều vì sợ rằng số tiền lời
sẽ
không tăng trưởng nhiều
nếu
anh rút tiền ra. Điều đó
cũng dễ
hiểu vì đó là tâm lý chung
của
những người đầu tư như
anh.
Mấy ngày sau, anh Hùng gọi
điện thoại cho tôi biết là anh
sẽ
không tiếp tục làm công việc
cắt
cỏ cho nhà tôi nữa và anh đã
sa
thải người Mễ giúp việc vì
anh
muốn dành thời gian cho
công
việc đầu tư, đi gặp gỡ nhiều
thân chủ và giới thiệu
chương
trình ZeekReards đến với
nhiều
người hơn. Tôi buồn vì mất
đi
một người mà tôi đã quen
biết
từ nhiều năm qua, với cách
làm
việc cần mẫn, chăm chỉ của
anh.
Tuy nhiên, nghĩ đến cảnh
anh
không còn phải vất vả cực
nhọc
đẩy chiếc máy cắt cỏ vào
những
buổi trưa hè, nhất là không
còn
những lúc khi anh phải
ngượng
ngùng xin mượn microwave
để
nấu ly mì ăn liền, tôi thầm
mong
sao cuộc đời anh sẽ được
tươi
đẹp hơn, có một mái ấm gia
đình
chứ không còn phải chịu cảnh
"ma nào mà lấy em" như anh
đã
từng than thở với tôi trước
đây.
Trưa thứ Tư tuần rồi, lúc tôi
đang ngồi soạn chương trình
trước khi lên quay cho buổi
talk
show, qua khung cửa sổ, tôi
thoáng thấy bóng chiếc xe
pick-
up truck quen thuộc của anh.
Dáng anh thật mệt mỏi, bơ
phờ
như người mất ngủ nhiều
đêm
liền. Tôi thấy anh ngập
ngừng
mất mấy phút trước khi
bước
đến bấm chuông cửa nhà tôi.
"Chào anh Hùng, đã mấy
tháng
nay không gặp anh". Tôi lên
tiếng chào để mong xóa đi
nỗi
ngượng ngập đang hiện rõ
trên
khuôn mặt của anh. "Lúc này
anh
vẫn khoẻ chứ?"
Anh lúng túng trả lời: "Dạ
thưa
cám ơn anh. À, chắc anh đã
nghe
về tình hình của công ty đầu
tư
ZeekRewards rồi phải
không?
Coi bộ không còn hy vọng gì
nữa,
anh ơi. Không biết anh có
thể
nào cho em trở lại lãnh công
việc
cắt cỏ cho anh không? Em
đang
lo vì không biết lấy tiền đâu
để
trả lại nợ của mấy người bà
con
và bạn bè đã cho mượn. Tệ
hơn
nữa, bây giờ, thật là ngại
khi
gặp lại những người thân
quen,
bạn bè mà họ đã tin tưởng
và nể
lời mình mà bỏ tiền vào đầu
tư.
Thật tình em lo quá và
không
biết phải làm sao đây anh".
Anh
nói với tôi bằng một giọng
run
run, nước mắt như chợt
trào ra
nơi khoé mắt.
Tất nhiên là tôi không thể
nào từ
chối việc để anh nhận lại
công
việc cắt cỏ, nhất là trong
hoàn
cảnh của anh lúc này. Tiễn
anh
ra về rồi, trong lòng tôi chợt
dâng lên nỗi buồn khi nghĩ
đến
con số hơn một triệu người,
mà
phần lớn là người Á Đông,
trong
đó chắc chắn có nhiều người
đồng hương Việt Nam đang
lâm
vào nỗi thất vọng tràn trề
trước
sự sụp đổ của công ty đầu
tư
ZeekRewards này.
Bao nhiêu ước mơ bỗng tan
thành mây khói. Chiếc Kim
tự
tháp ZeekRewards đầy ánh
hào
quang kéo dài hai năm qua
trong
phút chốc đã sụp đổ vì nó đã
được dựng lên và điều hành
theo
cả 2 lối Ponzi và Pyramid
scheme. Tuy nhiên, tôi mong
rằng lần này, với sự can
thiệp
kịp thời của chính phủ,
những
người đầu tư vào sau và
chưa
kịp rút tiền vốn của họ ra, có
thể
được hoàn trả tiền lại, để họ
không đến nỗi bị mất trắng
vốn
liếng bỏ vào.
Chúng ta vẫn thường nghe
Hoa
Kỳ là đất nước của cơ hội
(Land
of Opportunity). Với sự cần
cù,
chăm chỉ và ý chí vươn lên
của
người Việt tị nạn, chúng ta
đã
nhìn thấy nhiều gương
thành
công của những người đồng
hương Việt Nam trong
những
năm qua. Đó là những tấm
gương của những người đã
vươn
tới đỉnh cao của chiếc Kim
tự
tháp được xây lên từ chính
công
sức, mồ hôi và nước mắt của
họ.
Những Kim tự tháp này chắc
chắn sẽ bền vững với thời
gian.
Còn những kiểu Kim tự tháp
được xây lên như
ZeekRewards
không sớm thì muộn cũng dễ
dàng bị sụp đổ, kéo theo
ước mơ
của bao nhiêu người trong
phút
chốc cũng tan biến theo.
- - - Updated - - -
Theo http://www.toihoclamgiau.com/2012/10/zeekrewards-su-sup-o-cua-mot-kim-tu-thap.html?m=0
)
